Terapia pedagogiczna

Czym są zajęcia terapii pedagogicznej?

Zajęcia terapii pedagogicznej są jednymi z zajęć specjalistycznych, które zmierzają do jak najpełniejszego rozwoju dziecka. Celem ogólnym zajęć jest rozwój oraz optymalne usprawnienie psychofizyczne i społeczne dziecka, prowadzące do poprawy funkcjonowania w życiu codziennym.

Do kogo są skierowane?

Zajęcia terapii pedagogicznej są polecane dzieciom, u których występuje zagrożenie zaburzenia funkcji wzrokowych, słuchowych czy ruchowych. Zajęcia pomagają przezwyciężyć skutki niepowodzeń szkolnych, tj. trudności w czytaniu, pisaniu oraz przywracają prawidłowe postawy dzieci wobec dalszej nauki. Jednym słowem skierowane są do wszystkich dzieci, którym specyficzne potrzeby utrudniają opanowanie danych umiejętności, uznawanych za podstawowe. Każdy uczestnik terapii ma do zrealizowania zestaw ćwiczeń – program indywidualny opracowany przez terapeutę.

Co ćwiczymy na zajęciach?

W czasie zajęć wykorzystywane są różnorodne metody wspomagania rozwoju dziecka. Zajęcia pomagają opanować podstawowe umiejętności szkolne (naukę czytania, pisania, liczenia) poprzez:

- ćwiczenia poprawy koncentracji uwagi na danej czynności, spostrzegawczości,

- ćwiczenia poprawy pamięci i logicznego myślenia,

- polepszanie funkcji wzrokowej wraz z funkcją orientacji przestrzennej,

- usprawnianie koordynacji wzrokowo-ruchowej

- doskonalenie sprawności manualnej (funkcjonowanie analizatora kinestyteczno-ruchowego),

- usprawnianie percepcji słuchowej, analizy i syntezy słuchowej, koordynacji słuchowo-ruchowej i słuchowo-wzrokowej

- kształtowanie umiejętności porównywania, segregowania i samokontroli,

- doskonalenie sprawności ruchowej,

- poprawę umiejętności czytania,

- ćwiczenia poprawiające grafikę pisma lub naukę pisania od podstaw

- kształtowanie procesów myślenia, tworzenia pojęć

- poprawę umiejętności liczenia

- nabywanie umiejętności stosowania poprawnej ortografii

- ćwiczenia relaksacyjne, koncentracji uwagi, wyciszające.

Ogólne wskazania terapeutyczne

· zachęcanie dziecka do pracy,

· nagradzanie dziecka za prawidłowo wykonane czynności,

· ukazywanie atrakcyjności wykonywanych zabaw,

· stopniowanie trudności,

· nie dopuszczenie do tego by zabawa była chaotyczna, nużąca.

Działania terapeutyczne:

Usprawnianie w sferze słuchowo-językowej:

-kształtowanie wrażliwości słuchowej,

-ćwiczenia słuchu fonetycznego i fonemowego,

-doskonalenie umiejętności różnicowania głosek,

-ćwiczenia rozwijające mowę pod względem poprawności artykulacyjnej, poprawność wypowiedzi,

-ćwiczenia analizy i syntezy słuchowej mowy,

-doskonalenie pamięci i spostrzegawczości słuchowej,

-doskonalenie kompetencji komunikacyjnych, bogacenie słownictwa i wypowiadania się,

-wzbogacanie słownika czynnego i biernego.

Usprawnianie w sferze wzrokowej:

-usprawnianie analizatora wzrokowego,

-ćwiczenia pamięci i spostrzegawczości wzrokowej na materiale obrazkowym, geometrycznym, litero podobnym i literowym,

-ćwiczenia w zakresie koordynacji wzrokowo-ruchowej.

Usprawnianie w sferze ruchowej:

-usprawnianie motoryki dużej – lokomocja, sprawnie porusza się i pokonuje przeszkody,

-usprawnianie motoryki małej – manipulowanie przedmiotami,

-doskonalenie koordynacji ruchów ciała.

Doskonalenie sprawności manualnej i grafomotoryki:

-usprawnianie czynności manualnych,

-usprawnianie małych grup mięśniowych dłoni i palców,

-wyrabianie nawyku umiejętności prawidłowego trzymania i posługiwania się narzędziem pisarskim,

-wdrażanie do stosowania ćwiczeń relaksacyjnych uwzględniające napięcie mięśniowe rąk.

Kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania:

-wypracowanie nawyku poprawnego trzymania narzędzia pisarskiego, plastycznego,

-wytwarzanie nawyków ruchowych związanych z kierunkiem pisania, czytania,

-przewiduje skutki działań – łączy przyczyny ze skutkiem,

-słuchanie, zapamiętywanie obrazków,

-koduje i odkoduje proste informacje w postaci obrazków, rysunków,

-kreślenie znaków litero podobnych .

Wspomaganie rozwoju w zakresie umiejętności matematycznych:

-posługuje się liczebnikami głównymi i porządkowymi,

-doskonalenie rozpoznawania i nazywania figur geometrycznych,

-porównywanie liczebności zbiorów,

-grupuje obiekty wg. różnych kryteriów,

-porównywanie obiektów i określanie ich długości, ciężaru,

-kształtowanie umiejętności w zakresie dodawania i odejmowania na konkretach,

-dostrzega rytm i stałe następstwo pór roku, dni tygodnia, miesięcy.

Usprawnianie w zakresie orientacji:

-w przestrzeni, w schemacie własnego ciała

Usprawnianie w zakresie lateralizacji:

ustalenie dominującej ręki, nogi.

Doskonalenie umiejętności koncentracji uwagi podczas wykonywania zadania.
Stosowanie ćwiczeń wyciszających i relaksacyjnych.
Współpraca nauczyciela z rodzicami:

spotkania i wspólne omawianie postępów dziecka,
kierowanie do specjalistów, jeżeli zachodzi taka potrzeba,
wdrażanie opiekunów do systematycznej pracy z dzieckiem.

Propozycje zabaw terapeutycznych w domu

Zabawy wspomagające integrację sensoryczną dziecka – wspólne zabawy rodzica z dzieckiem:

Zabawa „Naleśnik”. Ciasno zawijamy dziecko w kołdrę (głowa musi pozostać na wierzchu). Dziecko ma za zadanie samo się rozwinąć. Można do zabawy wykorzystać koc, kawałek folii ochronnej.
Zabawa „Bitwa na pluszaki”. Układamy z poduszek dwa mury obronne. Kładziemy się za nimi na brzuchu i rzucamy w siebie miękkimi piłeczkami, kulkami zgniecionego papieru lub zgniecionej gazety. Cały czas leżymy na brzuchu.
Zabawa „Zapasy”. Dorosły leży na plecach a dziecko próbuje przeturlać go na brzuch. Dorosły i dziecko zamieniają się rolami.
Zabawa w „Prezent”. Dziecko zwijamy w kłębek a potem „rozpakowujemy” – prostujemy kończyny i ustawiamy do pozycji wyprostowanej. Zabawę powtarzamy, zamieniamy się rolami.
Zabawa „Przejście po wąskiej ścieżce”. Rozkładamy w zygzak sznurek lub skakankę i spacerujemy stopa za stopą. Można próbować również z zamkniętymi oczami i do tyłu.
Zabawa „Przenieś i nie zrzuć” – wykorzystujemy sznurek lub linę, skakankę, maszerujemy po nim tak żeby nie stracić równowagi i przenosimy na łyżce np. piłeczkę. W zabawie chodzi o utrzymanie równowagi i o to żeby piłeczka nie spadła z łyżki.
Zabawa „Ścieżki sensoryczne”. Wyszukanie i wykorzystanie w domu różnych faktur sensorycznych np. skrawków materiałów, swetrów wełnianych, futrzanych elementów garderoby, włóczek. Układanie z nich ścieżki i wędrowanie po nich bosą stopą.
Zabawa „Rzuć do celu”. Wyznaczamy cel, możemy obrysować miejsce, do którego chcemy rzucać lub ustawić np. wiaderko, miskę i rzucamy piłeczkami, kulkami z papieru. Rzucamy również z zamkniętymi oczami.
Zabawa „Kto silniejszy”. Przeciąganie liny lub skakanki.
Zabawa „Tor przeszkód”. Wykorzystujemy domowe przedmioty, ustawiamy je tak aby tworzyły tor.
Zabawa „Czarodziejski worek”. Gromadzimy do pudełka lub woreczka różne przedmioty. Dziecko z zamkniętymi oczami dotyka przedmiot i rozpoznaje go.
Zabawa „Kolorowe palce i stopy”. Wykorzystujemy duży arkusz papieru
i pozawalamy dziecku zanurzyć palce w różnych kolorach farby, dziecko maluje palcami. Malujemy pędzelkiem stopy dziecka i pozwalamy mu na odbijanie ich na dużych arkuszach papieru.
Zabawa „Zaczarowane przedmioty”. Wykorzystujemy przedmioty o różnorodnej fakturze, zamaczamy je w farbie i odbijamy ślady.
Zabawa „Części ciała”. Dziecko zamyka oczy a rodzic dotyka jego różnych części ciała. Dziecko zgaduje jak część ciała została dotknięta.
Zabawa „Robimy pianę- wielkie pranie”. Wykorzystanie wody i płynu do kąpieli, robienie piany w misce, moczenie tkanin, ubrań, zabawa w mycie, szorowanie zabawek. Można użyć do zabawy różnego rodzaju szczotek.
Zabawa „Zajączki świetlne. Weźcie latarki i pobawcie się w berka światełek. Obrysowywanie światełkiem latarki różnych przedmiotów w pomieszczeniu.
Zabawa z wykorzystaniem drążka gimnastycznego. Dziecko zwisa na drążku i liczymy czas, jaki da się wytrzymać wisząc. Rodzic dyskretnie asekuruje dziecko i łapie je przed ewentualnym upadkiem.

Zestaw zabaw rozwijających sprawność motoryczną rąk.

Uwaga - należy zadbać o prawidłową pozycję dziecka przy pisaniu i rysowaniu:

stopy na podłodze, plecy proste, łokcie leżą na biurku, prawidłowy jest chwyt pisaka,
kartka (zeszyt) leży w pozycji – górny róg od strony ręki wiodącej lekko, skośnie do góry.

Swobodne bazgranie na dużych arkuszach papieru, flamastrami, kredkami świecowymi, pastelami.
Zamalowywanie dużych powierzchni farbami grubym pędzlem - dziecko stoi (nie siedzi) przy stoliku odpowiedniej do jego wzrostu wysokości.
Zamalowywanie obrazków w książeczkach do malowania.
Kalkowanie obrazków.
Obrysowywanie szablonów.
Rysowanie po śladzie.
Wycinanie najpierw prostych, potem nieco bardziej skomplikowanych kształtów z papieru kolorowego.
Modelowanie z plasteliny, modeliny, masy papierowej np. kuleczek, wałeczków.
Stemplowanie i kolorowanie.
Wydzieranie z kolorowego papieru i naklejanie wydzieranki na papier.
Naśladowanie gry na pianinie, pisania na maszynie.
Odtwarzanie rytmu deszczu.
Strząsanie wody z palców.
Zgniatanie kartki papieru jedną ręką w małą kulkę.
Zabawy pacynką.
Nawlekanie koralików.
Przewlekanie sznurowadeł.
Faliste ruchy ramion - zabawa w przylot i odlot bocianów.
Przy wolnym chodzie ruchy rąk jak podczas pływania żabką - zabawa w naukę pływania.
Zabawa w pociągi - ruch rąk naśladuje obroty kół.
Zabawa w pranie, rozwieszanie bielizny i prasowanie.
Zabawa w gotowanie obiadu - naśladowanie wałkowania ciasta, mieszania gęstej zupy.
Kręcenia kranem, ubijania piany.
Rzucanie woreczków lub piłeczek - kto dalej.
Toczenie piłki do dołka.
Zabawy z chwytaniem i rzucaniem piłki.
Przerzucanie piłki średniej wielkości z ręki prawej do lewej.
Podbijanie balonika wyłącznie palcami prawej i lewej ręki.
"Rysowanie" palcami w powietrzu określonego przedmiotu.

Zabawy z zakresu funkcji słuchowych i językowych:

Różnicowanie odległości dochodzących dźwięków (blisko, daleko).
Rozpoznawanie, potem odtwarzanie głosów przyrody.
Wykonywanie ćwiczeń ruchowych na określony sygnał.
Naśladowanie głosów z otoczenia.
Słuchanie krótkich historyjek nagranych na kasetach lub CD i opowiadanie ich.
Opowiadanie bajek i wierszyków przeczytanych przez dorosłego.

Zabawy rozwijające funkcje wzrokowe:

Wyszukiwanie szczegółów różniących obrazki.
Nazywanie spostrzeganych elementów.
Dobieranie w pary jednakowych obrazków (np. gra w "Piotrusia"), gra w domino obrazkowe.
Gra w "Memory" obrazkowe, wyrazowe lub obrazkowo - wyrazowe.
Składanie całości z elementów.
Układanie różnych kompozycji i budowli według wzoru (klocki, mozaiki geometryczne, układanki).
Nazywanie części poszczególnych przedmiotów.